Cuộc đối thoại đầu tiên giữa Chính Thống và Công Giáo đông phương

Hôm 23/08/2019, trang mạng của Giáo Hội Công Giáo Ucraina đông phương đưa tin: cuộc đối thoại đầu tiên giữa Chính Thống và Công Giáo nghi lễ Đông phương đã tiến hành tại Stuttgart bên Đức từ ngày 19 đến 21/07/2019.

G. Trần Đức Anh, O.P. - Roma

Đây là một biến cố lịch sử, vì cho đến nay tuy có nhiều cuộc đối thoại giữa Chính Thống giáo và Công Giáo nói chung, đặc biệt là giữa Tòa Thánh và Giáo Hội Công Giáo la tinh nói chung với Chính Thống giáo, nhưng hầu không hề có đối thoại song phương giữa Chính Thống và Công Giáo nghi lễ đông phương, Giáo Hội mà phía Chính thống gọi một cách coi rẻ là “Uniates”, những người từ bỏ Chính Thống giáo để hiệp nhất với Công Giáo.

Bối cảnh lịch sử

Ví dụ tại Ucraina, hồi thế kỷ 16, một số giám mục, linh mục và giáo dân đã rời bỏ Chính Thống Nga để trở về hiệp nhất với Tòa Thánh, họ được Tòa Thánh nhận cho hiệp thông, và vẫn giữ nguyên phụng vụ bizantine như Chính Thống và không có luật độc thân giáo sĩ, đồng thời cũng được tự trị phần nào như nhiều Giáo Hội Công Giáo Đông phương cổ kính. Phía Chính thống cũng coi Giáo Hội Công Giáo Đông phương ở Ucraina hoặc Rumani là “những Giáo Hội ăn trộm” (stolen Church). Tuy các tín hữu Công Giáo Đông Phương coi mình là những nhịp cầu bắc liền với các truyền thống của Chính Thống giáo, nhưng phía Chính thống mạnh mẽ bác bỏ điều này.

Sáng kiến đối thoại của Học viện Công giáo ở Stuttgart

Trong bối cảnh trên đây, Học viện của Giáo phận Rottenburg-Stuttgart, cùng với “Mạng điều nghiên về Giáo Hội học” (Ecclesiological Investigations Reseach Network) đã quyết định khởi sự công trình đối thoại giữa hai khối Giáo Hội Công Giáo Đông phương và Chính Thống qua việc tổ chức một Hội nghị thần học về chủ đề “Các Giáo Hội ăn trộm hay là những nhịp cầu với Chính Thống giáo? Những thúc đẩy đối thoại thần học giữa Chính Thống và các Giáo Hội Công Giáo Đông phương”. Hội nghị đã tiến hành từ ngày 19 đến 21/07/2019 tại Stuttgart.

Các tham dự viên

Tham dự Hội nghị có gần 90 chuyên gia đến từ 12 quốc gia, đại diện cho 2 truyền thống Kitô liên hệ, cụ thể có các thần học gia, sử gia thuộc nhiều môi trường trong đó có những căng thẳng lớn, như tại Ucraina giữa Công Giáo Đông phương và Chính Thống Nga. Trong số những người tham dự có nhiều học giả trẻ. Đây là lần đầu tiên một cố gắng đối thoại trong chiều hướng này được thực hiện.

Nội dung Hội nghị

Các bài thuyết trình tại Hội nghị được coi là có chất lượng cao, phản ánh nỗ lực của các tác giả chuẩn bị cho biến cố này. Hội nghị cho thấy có sự chân thành dấn thân đối thoại, cởi mở đối với những ý tưởng mới, và cung cấp cơ hội để bàn tới những vấn đề và các vết thương từ quá khứ. Ngoài ra các tham dự viên cũng nhìn nhận có nhiều tương đồng giữa hai khối Giáo Hội và những cách thức để xây dựng những tương quan mới.

Tiếp tục sáng kiến đối thoại

Hai bên đã quyết định tiếp tục đối thoại trong tương lai, tạo những cơ hội để có sự gặp gỡ giữa các thành phần của hai bên. Để tạo sự dễ dàng cho dự án này, Hội nghị đã thành lập một nhóm chính thức gọi là “Nhóm đối thoại Chính Thống giáo và Công Giáo Đông phương” (Orthodox - Eastern Catholic Dialogue Group). Hội nghị lần tới dự kiến sẽ được tổ chức tại thành phố Lviv, ở miền tây Cộng hòa Ucraina vào năm 2021. (orthodoxyindialogue.com 22/8/2019, risu.org.ua)