Viễn tượng hòa giải giữa hai Giáo hội Chính thống Constantinople và Nga xa vời

Viễn tượng hòa giải giữa hai Giáo hội Chính thống lớn còn xa vời và gây thiệt hại cho cuộc đối thoại giữa Công giáo và khối Chính thống giáo.

G. Trần Đức Anh, O.P.

Chính thống Nga là Giáo hội có khoảng 90 triệu tín hữu, đông tín hữu nhất trong tổng số 15 Giáo hội Chính thống độc lập hiện nay. Còn Giáo hội Chính thống Constantinople, ở Istanbul Thổ Nhĩ Kỳ, tuy ít tín hữu, nhưng Đức Thượng phụ Bartolomaios của Giáo hội này là vị đứng đầu trong cộng đoàn Chính Thống giáo. Sự xung đột giữa hai Giáo hội đặc biệt xảy ra, sau khi Đức Thượng phụ Bartolomaios công nhận quyền tự trị và độc lập của Giáo hội Chính thống tại Ucraina là cộng đồng trước đây thuộc Chính thống Nga, nhưng đã tự ý tách ra thành một Giáo hội biệt lập hồi năm 1993, sau khi Ucraina độc lập khỏi Liên Xô. Tuy nhiên, Chính thống Ucraina không được các Giáo hội Chính thống trên thế giới công nhận là độc lập.

Gần đây, Đức Tổng giám mục Hilarion, Chủ tịch Hội đồng ngoại vụ tòa Thượng phụ Chính thống Nga, nhân vật thứ hai sau Đức Thượng phụ Kirill ở Mascơva, mạnh mẽ phản đối cuộc viếng thăm sắp tới của Đức Thượng phụ Bartolomaios tại Ucraina và nói rằng cuộc viếng thăm này sẽ tạo nên một làn sóng mới chiếm đóng các thánh đường. Trong những tháng gần đây mức độ bạo lực ngày càng gia tăng.

Tại Ucraina, ngoài cộng đồng Chính thống độc lập tách khỏi Chính thống Mascơva, còn có một cộng đoàn Giáo hội đông đảo các tín hữu Chính thống Nga trung thành với Tòa Thượng phụ Mascơva. Giữa hai bên hiện có nhiều tranh chấp về các nhà thờ và tài sản của Giáo hội, và đôi khi xảy ra những vụ bạo động.

Cũng vì xung khắc trong nội bộ Chính Thống giáo, nên các cuộc đối thoại thần học giữa Giáo hội Công giáo và khối Chính Thống giáo bị bế tắc, vì Chính thống Nga tuyên bố không tham dự các sinh hoạt nào với Công giáo, trong đó Chính thống Constantinople là người đứng đầu.

Tòa Thánh giữ thế trung lập trong tương quan với Chính thống Nga và Constantinople, và luôn giữ giao hảo với hai bên, trong khi chờ đợi tình hình sáng sủa hơn.

(orthodoxtime 23-3-2021)