Thượng Hội đồng Giám mục về miền Amazzonia – Ngày 3

Chiều Thứ Tư, 09/10/2019, Thượng Hội đồng Giám mục về miền Amazzonia đã nhóm phiên khoáng đại thứ sáu từ lúc 4 giờ rưỡi, với sự hiện diện của 180 nghị phụ, cùng với Đức Thánh Cha.

G. Trần Đức Anh, O.P.

Trong các bài phát biểu, các nghị phụ đã đề cập đến những vấn đề như: tệ nạn buôn bán ma túy và các hậu quả, việc hội nhập văn hóa và loan báo Tin Mừng, khó khăn về ơn gọi và đề nghị truyền chức linh mục cho những người có gia đình, lòng đạo đức bình dân, nền thần học về sáng tạo. Đặc biệt trong 1 giờ phát biểu tự do vào cuối phiên họp, Đức Thánh Cha cũng lên tiếng góp ý.

Về nạn buôn bán ma túy, một nghị phụ lưu ý rằng tại miền liên Amazzonia, diện tích trồng cây ma túy Cola đã gia tăng từ 12 ngàn lên 23 ngàn hécta, với hậu quả tàn hại do sự gia tăng các tội phạm và đảo lộn sự quân bình tự nhiên trong lãnh thổ ngày càng trở nên hoang dại. Cả việc kiến thiết những trung tâm điện lực, kèm theo sự phá rừng tại những khu vực rộng lớn có nhiều loại sinh vật khác nhau. Thêm vào đó là những vụ đốt rừng được nhà nước cho phép, phá hủy hằng triệu hécta đất đai, gây ảnh hưởng tiêu cực rất lớn trên môi trường ở một số miền và làm thay đổi hệ sinh thái. Đứng trước những tình trạng ấy, Giáo Hội, như một tiếng nói ngôn sứ, cần lên tiếng mạnh hơn đề vấn đề bảo vệ môi sinh toàn diện được đưa vào chương trình hành động của các tổ chức quốc tế.

Sang đến vấn đề hội nhập văn hóa và loan báo Tin Mừng, có vài nghị phụ trình bày những suy tư về sự quân bình trong lãnh vực này và mời gọi noi gương Chúa Giêsu: sự nhập thể của Chúa là dấu hiệu lớn nhất về sự hội nhập văn hóa, vì Ngôi Lời Thiên Chúa đã nhận lấy bản tính con người để làm nổi bật tình thương của Ngài. Vì thế, Giáo Hội cũng được kêu gọi nhập thể trong đời sống cụ thể của con người, như các thừa sai tại miền Amazzonia đã làm.

Về tình trạng hiếm hoi về ơn gọi linh mục và tu sĩ, và đề nghị truyền chức linh mục cho những người có gia đình: có nghị phụ kêu gọi tăng cường việc thúc đẩy các linh mục từ lục địa này sang lục địa khác, từ giáo phận này sang giáo phận khác, vì linh mục không phải là “của cộng đoàn” nhưng là “của Giáo hội” và vì thế linh mục có thể là cho bất kỳ cộng đoàn nào.

Có nghị phụ khác khẳng định rằng không cần nhiều các thừa tác vụ thánh chức, nhưng cần nhiều phục vụ hơn trong lãnh vực đức tin. Ngoài ra cần có sự huấn luyện sâu hơn và tốt hơn cho các linh mục, nhờ đó tránh được thái độ giáo sĩ trị, và đề cao trách nhiệm của giáo dân.

Vấn đề lòng đạo đức bình dân cũng được nhấn mạnh tới, như một khía cạnh trong việc loan báo Tin Mừng: đây là một trong những đặc tính cơ bản của các dân tộc tại vùng Amazzonia, vì thế cần chăm sóc lòng đạo đức bình dân, vì đó là một kho tàng trong đó Chúa Giêsu Kitô chiếu tỏa rạng ngời, cần đồng hành, thăng tiến về đề cao giá trị của lòng đạo đức bình dân trong Giáo Hội.

Đề cao vai trò của phụ nữ trong Giáo Hội và xã hội

Trong phiên khoáng đại thứ sáu cũng có một vài dự thính viên, đại biểu Giáo Hội anh em và khách mời đặc biệt lên tiếng về những vấn đề như: thăng tiến phụ nữ, đề cao giá trị vai trò lãnh đạo của phụ nữ trong gia đình, xã hội và Giáo Hội. Cần để ý đến lối loan báo Tin Mừng do các phụ nữ thực hiện tại miền Amazzonia, đường lối này tuy thầm lặng, nhưng rất hiệu năng trong xã hội...

Đức Thánh Cha lên tiếng

Vào đầu giờ phát biểu tự do, Đức Thánh Cha đã lên tiếng trình bày một số nhận xét về con đường của Thượng Hội đồng Giám mục từ 3 ngày trước đó và cho biết những gì gây ấn tượng mạnh nơi ngài. Ngài phê bình xu hướng “giáo sĩ hóa giáo dân”. Theo trang mạng “Religión digital”, Tôn giáo kỹ thuật số, truyền đi bằng tiếng Tây Ban Nha, trích thuật một vài nghị phụ hiện diện, lập trường này có nghĩa là Đức Thánh Cha không ủng hộ việc truyền chức linh mục cho giáo dân chín chắn có gia đình, quen gọi là viri probati. Tuy nhiên, bản tin chính thức cho Ban thông tin của Thượng Hội đồng Giám mục công bố, không đề cập đến chi tiết này.

Trong phần góp ý tự do, Đức Thánh Cha cũng lên án nạn bạo hành ở vùng Amazzonia chống lại các phụ nữ và các cộng đoàn địa phương. Ngài cũng mời gọi mọi người cầu nguyện cho các nạn nhân vụ khủng bố đúng ngày Yom Kippur 08/10 vừa qua, chống một Hội đường Do thái ở thành phố Halle ở miền đông nước Đức làm cho 2 người qua đường bị thiệt mạng.

Phiên khoáng đại thứ năm

Ban sáng cùng ngày Thứ Tư, 09/10, Công nghị Giám mục Amazzonia đã nhóm phiên khoáng đại thứ năm với sự hiện diện của 174 nghị phụ, nhưng không có sự hiện diện của Đức Thánh Cha vì ngài bận tiếp kiến chung các tín hữu hành hương tại Quảng trường Thánh Phêrô.

Nhiều vấn đề được trình bày trong các bài phát biểu cũng đã được đề cập đến trong các bài phát biểu của một số nghị phụ trong các phiên họp 2 ngày trước đó, ví dụ: kiểu mẫu phát triển theo chủ nghĩa tư bản làm tổn thương thiên nhiên, các vụ hỏa hoạn đang tiêu hủy nhiều vùng rừng nhiệt đới ở miền Amazzonia. Ngoài ra có nạn tham ô, nạn phá rừng và canh tác bất hợp pháp, đe dọa sức khỏe của con người, cũng như của lãnh thổ và toàn thể trái đất.

Bênh vực các nhóm thổ dân cô lập

Có nghị phụ kêu gọi quan tâm bảo vệ các nhóm thổ dân tự cô lập, đặc biệt những nhóm dễ bị tổn thương nhất và có nguy cơ bị diệt chủng. Để duy trì sự chú ý về vấn đề này, cần thiết lập một đài quan sát của Giáo Hội để bảo vệ các quyền con người và các nhu cầu của các cộng đoàn thổ dân ấy.

Có nghị phụ khác nhận xét rằng nhiều khi Giáo Hội Công Giáo chậm chạp trong việc đáp ứng các nhu cầu và đòi hỏi của các nhóm thổ dân. Trong một số trường hợp, Giáo Hội quá xa với các dân tộc ấy và sự trống rỗng này đã được lấp đầy bằng các Giáo Hội Tin Lành tân Pentecostal. Nhưng điều này không có nghĩa là chúng ta từ bỏ cuộc đối thoại đại kết và liên tôn. Cần tiến hành các công tác này trong tinh thần tôn trọng.

Đề cao vai trò của giáo dân

Vấn đề làm sao để các thừa tác vụ của Giáo Hội đáp ứng nhu cầu của các dân tộc sinh sống tại miền Amazzonia cũng được một số nghị phụ đề cập đến với lời kêu gọi làm sao để giáo dân can dự hơn vào các hoạt động truyền giáo và mục vụ, bằng cách thiết lập các thừa tác vụ mới, đáp ứng các nhu cầu của dân chúng tại miền Amazzonia: các thổ dân và những dân sống trong rừng. Các Giám mục được thỉnh cầu đừng tiên thiên loại bỏ giải pháp nào, kể cả việc truyền chức linh mục cho những người có gia đình.

Huấn luyện chủng sinh

Ngoài ra, có nghị phụ nói đến lời thỉnh cầu của nhiều chủng sinh: họ mong được huấn luyện về mặt tình cảm, nhắm chữa lành những vết thương do cuộc cách mạng tình dục tạo nên: ngày nay có nhiều chủng sinh mong tái khám phá và nhìn nhận giá trị của sự độc thân và cuộc sống khiết tịnh. Giáo Hội đừng im lặng về vấn đề này, nhưng hãy cống hiến kho tàng đạo lý của mình, có sức biến cải các tâm hồn.

Thần học thổ dân

Cũng có nghị phụ bàn đến giá trị của nền thần học thổ dân, đáp lời kêu gọi của Đức Thánh Cha Phanxicô về việc hình thành một Giáo Hội có khuôn mặt thổ dân, có khả năng đọc lại các yếu tố nòng cốt của thế giới Công Giáo dưới cái nhìn của thổ dân.

Trong bối cảnh này, người ta cũng nhấn mạnh đến giá trị của y khoa truyền thống, cũng có giá trị thay cho y học tây phương. Có vị đề nghị thiết lập các khu vực bảo vệ thiên nhiên rộng lớn để gìn giữ sinh học đa dạng (biodiversità) cũng như sự đa nguyên của các nền văn hóa miền Amazzonia.