Tòa Thánh kêu gọi dung hòa tác quyền và công ích

Tòa Thánh kêu gọi dung hòa những đòi hỏi của việc bảo vệ tài sản trí thức với những đòi hỏi công cộng của xã hội, như trong tình trạng đại dịch Covid-19 hiện nay.

G. Trần Đức Anh, O.P.

Trong bài tham luận hôm 16/10/2020 vừa qua, tại Hội đồng về các quyền tài sản trí thức thuộc Tổ chức thế giới về thương mại (TRIPs), nhóm tại Genève, Thụy Sĩ, Đức Tổng giám mục Ivan Jurkovic, Quan sát viên thường trực của Tòa Thánh cạnh các tổ chức Liên Hiệp Quốc ở Genève, khẳng định rằng: “Các quyền về tài sản trí thức, kể cả bằng sáng chế, không được trở thành chướng ngại cản trở sự mau lẹ được sử dụng các sản phẩm y tế với giá phải chăng, kể cả các vắc-xin và thuốc men, hoặc sự gia tăng nghiên cứu, phát triển, sản xuất và cung cấp các dụng cụ y khoa thiết yếu để bài trừ đại dịch Covid-19”.

Đức Tổng giám mục Jurkovic giải thích rằng: “Một chế độ tài sản trí thức, được hoạch định tốt, phải tạo nên sự quân bình giữa một bên là các quyền tư nhân của các nhà phát minh và bên kia là những đòi hỏi công cộng của xã hội. Một đàng, các tư quyền phải được nhìn nhận thích đáng, để khuyến khích việc tìm kiếm các giải pháp mưu ích cho tất cả những người đang cần, nhưng đàng khác điều quan trọng là nhìn nhận các quyền tài sản trí thức không phải là những mục đích tự nơi chúng, nhưng chỉ là một phương thế để đạt tới một mục đích. Vì thế, để hữu hiệu, các quyền ấy phải tùy thuộc những đòi hỏi của công ích”, như thánh Gioan Phaolô II đã nói: “Luật về lợi tức tự nó không thể được áp dụng cho những gì là cơ bản trong cuộc tranh đấu chống nghèo đói và bệnh tật”.

Trong viễn tượng trên đây, Đức Tổng giám mục Jurkovic đề nghị tổ chức Thương mại thế giới lấy lại tấm gương khoảng 20 năm trước đây, đã loại bỏ một số giới hạn về tài sản trí thức để tạo điều kiện dễ dàng cho việc xuất nhập khẩu các thuốc thông thường và giá phải chăng. Nay, Tổ chức Thương mại quốc tế cũng nên làm như vậy trong việc phòng ngừa, ngăn chặn và chữa trị bệnh dịch Covid-19. Về điểm này, Đức Tổng giám mục Jurkovic nhắc lại lời Đức Thánh cha Phanxicô, trong buổi tiếp kiến chung hôm 19/8 vừa qua, nói rằng: “Thật là buồn nếu vắc-xin chống Covid-19 trở thành tài sản riêng của nước này nước kia và không có tính chất đại đồng, thay vì là điều dành cho tất cả mọi người”.

(Vatican News 17-10-2020)