Đại diện Tòa Thánh tại Liên Hiệp Quốc kêu gọi cải tiến chế độ bằng sáng chế

Đức Tổng giám mục Ivan Jurkovič, Quan sát viên thường trực của Tòa Thánh tại các tổ chức Liên Hiệp Quốc ở Genève, Thụy Sĩ, kêu gọi cải tiến hệ thống các bằng sáng chế trên thế giới để bảo đảm việc săn sóc chữa trị và vắc-xin cho tất cả mọi người.

G. Trần Đức Anh, O.P.

Trong bài tham luận hôm 7/12/2020 vừa qua, tại khóa họp của Ủy ban thường trực thuộc Tổ chức thế giới về tài sản trí thức, gọi tắt là Wipo, Đức Tổng giám mục Jurkovic nói rằng “Các quyền về tài sản trí thức phải luôn tùy thuộc những đòi hỏi của công ích, chứ không theo tiêu chuẩn thị trường, và cần phải được theo dõi, kiểm soát bằng những phương thế thích hợp.”

Đề tài được bàn tới trong khóa họp, là các bằng sáng chế và sức khỏe, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 hiện nay. Một đàng có tầm quan trọng của các bằng sáng chế, kích thích việc nghiên cứu các biện pháp chữa trị và vắc-xin, nhưng đàng khác cần làm sao để mọi người có thể được các thuốc men và vắc-xin một cách công bằng và khả thi, để ra khỏi cuộc khủng hoảng y tế hiện nay, vì “không ai có thể được cứu một mình”.

Đức Tổng giám mục Jurkovič đánh giá cao sự sẵn sàng của tổ chức Wipo cổ võ sự chia sẻ thông tin khoa học về phương diện này, như chính Liên Hiệp Quốc cũng mong muốn, qua một diễn đàn mới về bằng sáng chế. Tuy nhiên, Đức Tổng giám mục đại diện Tòa Thánh cũng nói đến một số quan tâm về phương diện luân lý đạo đức, như Tổ chức sức khỏe thế giới đã từng nhấn mạnh trong quá khứ, liên quan đến khả năng tiếp cận hiệu quả những thành tựu của nghiên cứu. Đức Tổng giám mục nói: “Sự đóng góp cho xã hội, do sự phát minh bằng sáng chế, không phải chỉ hệ tại sự phát minh mà thôi, nhưng còn hệ tại việc cung cấp những thông tin chuyên môn về sự phát minh ấy. Ngày nay, sự gắn kết các chính sách để đạt tới hai mục tiêu là đạt được thuốc men và canh tân y tế là điều cần thiết hơn bao giờ hết”.

Trong bối cảnh đó, Đức Tổng giám mục Jurkovič đặc biệt kêu gọi cải tiến hệ thống hoàn cầu về các bằng sáng chế, nhất là nhắm đến một sự minh bạch và hiệu năng hơn: “một đàng bảo vệ quyền của những người sáng chế, nhưng đàng khác cũng bảo vệ những người sử dụng các thuốc men được phát minh. Cần có một sự quân bình giữa hai loại quyền lợi”.

(Vatican News 10-9-2020)