Công bố tường trình của 12 nhóm nghị phụ Thượng Hội đồng Giám mục về miền Amazzonia

Tường trình thảo luận của 12 nhóm nghị phụ Thượng Hội đồng Giám mục về miền Amazzonia đã được công bố trong phiên khoáng đại chiều ngày 17/10/2019 vừa qua, trước sự hiện diện của Đức Thánh Cha Phanxicô và 177 nghị phụ.

G. Trần Đức Anh, O.P.

12 nhóm nghị phụ được phân chia theo các ngôn ngữ khác nhau: 5 nhóm tiếng Tây Ban Nha, 4 nhóm tiếng Bồ, 2 nhóm tiếng Ý, và 1 nhóm Anh-Pháp.

Các bản tường trình này không phải là một văn kiện chính thức của Thượng Hội đồng Giám mục hiện nay và càng không phải là một văn bản của Huấn Quyền Hội Thánh, nhưng chỉ là một bản tổng hợp cô đọng cuộc thảo luận thẳng thắn và tự do giữa các tham dự viên Công nghị Giám mục hiện nay.

Công nghị Giám mục là một hồng ân của Thánh Linh

Trước tiên, nhiều phúc trình nhìn nhận rằng Thượng Hội đồng Giám mục về miền Amazzonia là một hồng ân quý giá cho miền này và cho toàn Giáo Hội hoàn vũ dưới khía cạnh thần học mục vụ, cũng như về nghĩa vụ phải chăm sóc căn nhà chung của nhân loại. Công nghị Giám mục này cũng là một thời điểm thuận tiện để Giáo Hội hòa giải với miền Amazzonia.

Các bản phúc trình đọc tại phiên họp bày tỏ hy vọng tại miền Amazzonia có sự phát triển một con đường mới và từ công nghị Giám mục này nảy sinh một lòng hăng say truyền giáo.

Giáo Hội đứng về phía người nghèo

Một số phúc trình nêu rõ điều này: Giáo Hội cần nhất thiết lắng nghe tiếng kêu của dân nghèo và của trái đất, không im lặng, nhưng đứng về phía những người nghèo và cổ võ chấm dứt mọi bạo lực dưới mọi hình thức. Tại miền Amazzonia, bạo lực diễn ra qua những vụ bạo hành trong các nhà tù chật chội, lạm dụng và bóc lột tình dục, vi phạm các quyền của dân bản địa, ám sát những người bênh vực lãnh thổ của thổ dân, nạn buôn bán ma túy, tiêu diệt người trẻ, buôn người, giết hại trẻ nữ và nền văn hóa trọng nam khinh nữ, diệt chủng, cướp bóc sinh học... Tất cả những tai ương đó cần quyết liệt bài trừ vì chúng giết hại văn hóa và tinh thần. Các nghị phụ cũng lên án nạn khai thác trái phép các tài nguyên và phá rừng.

Đề nghị lập đài quan sát Giáo Hội quốc tế về nhân quyền

Chính dân bản địa là những người đã và đang phải trả giá đắt đỏ, kể cả mạng sống của họ, vì họ không được bảo vệ trên các lãnh thổ của họ. Vì thế, có một số nhóm nghị phụ đề nghị thành lập một đài quan sát quốc tế về các quyền con người ở miền Amazzonia, với xác tín rằng việc bảo vệ các dân tộc và bảo vệ thiên nhiên phải được ưu tiên trong hoạt động của Giáo Hội và trong việc mục vụ. Ngoài ra có đề nghị các giáo xứ thiết lập những môi trường an toàn cho các trẻ em, thiếu niên và những người dễ bị tổn thương. Ngoài ra, quyền sống của tất cả mọi người từ lúc mới thụ thai cho đến lúc chết tự nhiên cũng được tái khẳng định.

Về thừa tác vụ, vai trò giáo dân và sự phủ nhận thái độ duy giáo sĩ

Nhiều nhóm nghị phụ cổ võ một nền mục vụ hiện diện và tránh mọi thái độ giáo sĩ trị, đồng thời khuyến khích giáo dân giữ vai chính nhiều hơn, trong tinh thần đồng trách nhiệm. Ví dụ nhóm A thuộc tiếng Tây Ban Nha đề nghị trao ban các thừa tác vụ đồng đều cho cả giáo dân nam cũng như nữ, nhưng cần tránh nguy cơ giáo sĩ hóa giáo dân. Đặc biệt chú ý suy tư về việc trao thừa tác vụ đọc sách và giúp lễ cho phụ nữ, nữ tu, được huấn luyện thích hợp.

Một vài nhóm này cũng đề nghị chú ý hơn đến chức phó tế cho phụ nữ trong viễn tượng Công đồng chung Vatican II, để ý đến sự kiện nhiều chức năng thuộc thừa tác vụ này đã được các phụ nữ ở miền Amazzonia thi hành. Cũng có một số nghị phụ đề nghị đào sâu vấn đề này trong một Thượng Hội đồng Giám mục khác, và trong đó phụ nữ có quyền bỏ phiếu.

Về chức linh mục và các giáo dân chín chắn

Có 3 nhóm nghị phụ đề nghị triệu tập một Thượng Hội đồng Giám mục để bàn về việc truyền chức linh mục cho những người nam có gia đình, chín chắn, gọi là viri probati. Tuy nhiên có 4 nhóm nghị phụ cảnh giác về nguy cơ việc truyền chức linh mục cho những người nam có gia đình có thể làm suy yếu đà tiến truyền giáo của Giáo Hội hoàn vũ trong việc phục vụ các cộng đoàn xa xăm.

Tuy nhiên phần lớn các phúc trình thuộc 5 nhóm khác nhắm đến một Giáo Hội hiện diện, hơn là Giáo Hội viếng thăm, và họ ủng hộ việc truyền chức linh mục cho những người nam có gia đình, đặc biệt là các thổ dân bản xứ, nhưng với những điều kiện thích hợp. Họ nhấn mạnh rằng các linh mục thuộc loại này không thể bị coi như những linh mục hạng nhì hay hạng ba, nhưng là những ơn gọi linh mục đích thực. Không được quên thảm trạng của bao nhiêu dân chúng ở miền Amazzonia hiện nay chỉ được lãnh nhận bí tích, tham dự thánh lễ một hai lần mỗi năm. Cần củng cố trong các cộng đoàn ý thức rằng, không những Thánh Thể, nhưng cả Lời Chúa cũng là lương thực cho các tín hữu.

Về cuộc khủng hoảng ơn gọi và đào tạo linh mục

Xét vì sự rộng lớn của miền Amazzonia và tình trạng thiếu các thừa tác viên, có những nhóm nghị phụ đề nghị thành lập một ngân quỹ miền để hỗ trợ công cuộc truyền giáo.

Ngoài ra nhóm A các nghị phụ nói tiếng Ý bày tỏ quan tâm vì sự thiếu suy tư, thiếu để ý đến những nguyên nhân đưa tới đề nghị vượt qua sự độc thân linh mục như Công đồng Vatican II và giáo huấn kế tiếp của các vị Giáo Hoàng, đồng thời nhóm này cũng đề nghị việc thường huấn cho linh mục nhắm làm sao để linh mục trở nên đồng hình đồng dạng với Chúa Kitô, cũng như gửi các linh mục đang làm việc ở bắc bán cầu đến hoạt động tại miền Amazzonia.

Ngoài ra, trước tình trạng suy giảm sự hiện diện của các tu sĩ ở miền Amazzonia, có nhóm nghị phụ đề nghị canh tân đời sống tu trì, như đề nghị của Liên hiệp các tu sĩ Mỹ châu La tinh, gọi tắt là CLAR, canh tân đời sống chiêm niệm với tất cả lòng nhiệt thành mới mẻ.